Schadevergoeding toegekend aan buurtbewoners van chemiereus 3M

PFAS (per- en polyfluoralkylstoffen), of ook wel de zogenaamde forever chemicals, hebben de laatste jaren naam gemaakt in het milieuonderzoek. Zeer recent, op 15 mei 2023, werd Chemiereus 3M met vestiging in Zwijnaarde veroordeeld tot het betalen van een provisionele vergoeding van 2.000 EUR wegens bovenmatige burenhinder. De directe omgeving is immers het kind van de rekening.

*****

Bij een gezin dat op ongeveer 1 km afstand in vogelvlucht woont en leeft van de intussen gekende 3M-fabriek in Zwijndrecht, is er PFAS aangetroffen in de moestuin, de eieren van eigen kweek en de bodem van de gezinswoning. Uit de bloedstalen van de gezinsleden blijkt bovendien dat de hoeveelheid aan PFAS abnormaal hoog is.

In januari 2022 stelde het gezin 3M reeds in gebreke.

In mei 2022 ging het gezin over tot dagvaarding van 3M voor het Vredegerecht van het 5de kanton te Antwerpen. Het gezin eiste onder meer 3M te veroordelen op basis van foutloze aansprakelijkheid voor bovenmatige burenhinder conform artikel 3.101 van het Nieuw Burgerlijk Wetboek (NBW), voorheen artikel 544 van het Burgerlijk Wetboek), tot het betalen van een onbenoemd provisioneel bedrag van 4 x 500 EUR voor ieder gezinslid of samen 2.000 EUR. 

Nadat werd vastgesteld dat de verontreiniging wel degelijk hinder uitmaakt in de zin van artikel 3.101 NBW, rijst de vraag of deze burenhinder al dan niet bovenmatig is en aldus of deze hinder de normale ongemakken uit nabuurschap overtreft.

Doorslaggevend is de vaststelling dat indien het gezin op een andere locatie dezelfde gebruiks- en genotsrechten zou uitoefenen over hun woning, de gezinsleden lagere, normale of minder abnormale bloedwaarden zouden hebben. Hiervoor wordt teruggegrepen naar (1) de door de Vlaamse overheid in kaart gebrachte PFAS concentratie, die duidelijk aantoont dat de PFAS concentratie het hoogst is in de provincie Antwerpen rondom de 3M-fabriek, en (2) het feit dat niet redelijkerwijze kan worden ontkend dat het grootste deel van de PFAS-verontreiniging in de provincie Antwerpen afkomstig is van de 3M-fabriek.

De betrokken vrederechter veroordeelt 3M tot het betalen van een provisioneel bedrag van 2.000 EUR aan het gezin (4 x 500 EUR), te vermeerderen met de gerechtelijke intresten, wegens bovenmatige burenhinder.

*****

De actuele vraag is of we in het omgevingsrecht met (nog) meer van dergelijke burgerrechtelijke procedures geconfronteerd zullen worden, en/of er zich een bijkomend contentieux voor de vrederechters zal ontwikkelen inzake overmatige burenhinder als gevolg van milieu- en stedenbouwkundige misdrijven. Wordt ongetwijfeld vervolgd.