Afwijken van een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening in graad van administratief beroep

In een recent cassatiearrest zet de Raad van State (RvS) de puntjes op de ‘i’ wat betreft de devolutieve werking van het administratief (omgevings)beroep. Meer in het bijzonder oordeelt de RvS dat een vergunningverlenende overheid in laatste aanleg over dezelfde bevoegdheid als de vergunningverlenende overheid in eerste aanleg beschikt om afwijkingen op een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening toe te staan (zie RvS 14 november 2024, nr. 261.346, ‘NV Delia’).

*****

In de zaak die voorlag bij de RvS als cassatierechter, en dus eerst bij de Raad voor Vergunningsbetwistingen (RvVb), werd een omgevingsvergunning aangevraagd voor de afbraak van een pand en de oprichting van een gebouw met 8 appartementen en 3 winkels, fietsenstallingen en bergplaatsen. Het college van burgemeester en schepenen van de gemeente Bornem weigert de gevraagde vergunning omdat de aanvraag geen 10 parkeerplaatsen op eigen terrein voorziet. De Parkeerverordening van de gemeente Bornem bepaalt immers dat voor een project zoals aangevraagd, 10 parkeerplaatsen op eigen terrein moeten worden voorzien. Conform artikel 2.2 van de Parkeerverordening kan van deze regel worden afgeweken. Met name kan “het college” de verplichting tot realisatie van de parkeerplaatsen vervangen door de betaling van een compensatie.

De vergunningsaanvragers tekenen beroep aan bij de deputatie van de provincie Antwerpen, maar vangen ook hier bot: de vergunning wordt opnieuw geweigerd. Vervolgens vernietigt de RvVb de weigeringsbeslissing, en beveelt zij het nemen van een nieuwe beslissing. In de hervatte vergunningsprocedure gaat de deputatie opnieuw over tot de weigering van de gevraagde vergunning wegens het niet voorzien van 10 parkeerplaatsen op eigen terrein.

Een nieuw vernietigingsberoep bij de RvVb wordt verworpen. De vergunningsaanvragers trekken hierop naar de RvS als cassatierechter. De vergunningsaanvragers lichten daarbij toe dat moet worden aangenomen dat de bevoegdheid om afwijkingen toe te staan, die door artikel 2.2 van de Parkeerverordening in casu wordt gegeven aan “het college”, gegeven is aan de vergunningverlenende overheid, zodat in geval van administratief beroep ook de deputatie de mogelijkheid heeft om de in die bepaling bedoelde afwijkingen toe te staan. 

De RvS vernietigt het bestreden arrest van de RvVb, en oordeelt als volgt:

• De bepalingen van een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening (zoals de Parkeerverordening) zijn stedenbouwkundige voorschriften waaraan een vergunningsaanvraag door de vergunningverlenende overheid moet worden getoetst op grond van artikel 4.3.1, § 1, eerste lid, a), VCRO.

• Conform artikel 63 van het omgevingsvergunningsdecreet onderzoekt de vergunningverlenende overheid in laatste aanleg de vergunningsaanvraag in haar totaliteit (rechtmatigheid én opportuniteit). De beslissing van de vergunningverlenende overheid in laatste aanleg komt vervolgens in de plaats van de beslissing waartegen administratief beroep werd ingesteld (zie Parl. St. Vl. Parl. 2008-09, nr. 2011/1, p. 183).

• Wanneer een gemeentelijke stedenbouwkundige verordening aan het college van burgemeester en schepenen, de vergunningverlenende overheid in eerste aanleg, de bevoegdheid verleent om in een vergunningsbeslissing onder bepaalde voorwaarden omwille van de goede plaatselijke ordening afwijkingen toe te staan op de voorschriften van die verordening, beschikt de deputatie, als vergunningverlenende overheid in laatste aanleg, over dezelfde bevoegdheid om afwijkingen toe te staan in de vergunningsbeslissing die in de plaats komt van de collegebeslissing. Er anders over oordelen, zou betekenen dat de deputatie niet zou beschikken over dezelfde, in artikel 4.3.1, § 1, VCRO bepaalde, beoordelingsbevoegdheid als het college, wat strijdig is met artikel 63 van het omgevingsvergunningsdecreet.