Bouwwerven en bronbemaling: wees gewaarschuwd

In een arrest van de Raad voor Vergunningsbetwistingen van 27 oktober 2022, nr. RvVb-A-2223-0160, oordeelde de Raad dat de MER-toets over de bronbemaling bij de bouw van een meergezinswoning reeds in het kader van de omgevingsvergunning voor het project zelf moet plaatsvinden. Wij stellen in de praktijk vast dat daar 6 maanden later nog steeds veel tegen gezondigd wordt. Ook in oudere dossiers die opnieuw op het bord van de vergunningverlenende overheid belanden na vernietiging door de Raad , blijkt dit een mogelijk catastrofaal argument tegen de aanvraag.

*****

Bronbemaling is het tijdelijk of permanent verlagen van de natuurlijke grondwaterstand door het oppompen van grondwater. In Vlaanderen is hiervoor een voorafgaande aktename of omgevingsvergunning nodig. Het hoeft absoluut niet te verbazen dat er op bouwwerven van een project vaak bronbemaling noodzakelijk is.

De vraag rees of de bronbemaling, die wordt uitgevoerd tijdens de uitvoeringsfase van het aangevraagde project, mee moest worden onderzocht in het kader van de vergunningverlening voor het project. Men zou kunnen aanvoeren dat bronbemaling enkel nodig is tijdens de uitvoeringsfase van een project en dat de effecten van deze bronbemaling niet mee moeten worden onderzocht in de MER-toets die het project ondergaat.

In een nog redelijk recent vernietigingsarrest oordeelde de Raad voor Vergunningsbetwistingen dat:

•  de verschillende tot een globaal project behorende activiteiten als één geheel moeten worden bekeken in functie van de (aanzienlijke) effecten die zij kunnen voortbrengen voor mens en milieu.

• een richtlijnconforme invulling van de project-MER-plicht een eenheid van beoordeling vereist die rekening houdt met de gezamenlijke milieueffecten van het totaalproject.

• de vergunningverlenende overheid de weerslag van het gehele project op de mens en het leefmilieu moet nagaan. Dat laatste wordt bemoeilijkt als voor een totaalproject de milieubeoordeling voor activiteiten in de uitvoeringsfase wordt afgesplitst en later wordt beoordeeld.

• de beoordeling van de mogelijke milieueffecten van de bronbemaling ook deel uitmaken van de MER-toets.

Met dit arrest wordt bevestigd dat de milieueffectenrapportage in een zo vroeg mogelijk stadium moet plaatsvinden en dat alle cumulatieve effecten in kaart moeten worden gebracht, ook de effecten die de bronbemaling met zich meebrengt.

In concreto is het advies dan ook om ook het grondbemalingsvraagstuk van een project reeds op te nemen in de MER-screening (of -rapport) voor het project zelf, en niet te wachten tot de uitvoeringsfase. Zo niet, kan dit een ernstig juridisch middel zijn tegen een omgevingsvergunning voor een bouwproject.

De vergunningsaanvrager moet dus zeker en vast de nodige waakzaamheid aan de dag leggen en altijd minstens 1 stap vooruit denken.